Na een overstroming, een pandemie, een uitgeslagen brand, of een andere catastrofale gebeurtenis, willen we als samenleving leren: hoe kunnen we zo’n gebeurtenis voortaan voorkomen of daar beter op anticiperen? Daartoe gaat vaak een onderzoekscommissie aan de slag. Een commissie verzamelt de feiten en geeft daar vervolgens een interpretatie aan – construeert een narratief. Een ingewikkelde werkelijkheid – waarover vaak meerdere verhalen te vertellen zijn – wordt tot één verklarend narratief gereduceerd. Daarbij worden vaak impliciete keuzes gemaakt, die uiterst discutabel kunnen zijn. En, belangrijker: die niet altijd bevorderlijk zijn voor leren.
In het essay Leren van onderzoek naar ongevallen maakt Hans de Bruijn, hoogleraar bestuurskunde aan de Technische Universiteit Delft, zeven van deze keuzes expliciet. Hij gebruikt een groot aantal voorbeelden – van 9/11 tot de coronacrisis, van de ontploffing van de Challenger tot de Schipholbrand. Ook geeft hij aan hoe deze keuzes leren kunnen belemmeren of bevorderen.
Het essay laat zich lezen als soms harde kritiek op dit soort onderzoek. Maar het bevat ook inzichten die kunnen leiden tot beter onderzoek dat tot betere leerprocessen leidt.
